Nowy system gospodarki odpadami już wkrótce!

Opinie, poglądy, komentarze...
Idzie tzw. rewolucja śmieciowa. Od 1 lipca przyszłego roku bardzo wiele zmieni się w gospodarce odpadami. To gmina przejmie pełną odpowiedzialność za jej prowadzenie a nam pozostanie sortować i uiszczać opłaty. Jak to będzie wyglądało w praktyce?
* Tomasz Bernacki – naczelnik Wydziału Ochrony Środowiska Urzędu Miasta Lubań
- Od 1 lipca 2013 roku zmieni się w Polsce system gospodarowania odpadami. Główną przyczyną zmiany jest niezaradność wielu gmin, organów kontroli, ale i także mieszkańców, którzy albo nie mają umów, albo nie segregują odpadów lub nawet palą je w piecach. Polska przyjęła zobowiązania unijne, chociażby w zakresie zakazu składowania odpadów zmieszanych na składowiskach czy limity odzysku poszczególnych rodzajów surowców, w tym zwłaszcza odpadów biodegradowalnych (w przyszłym roku już połowa z nich musi być odzyskana). Aby więc spełnić nałożone wymagania i nie dopuścić do płacenia kar przez Polskę z tytułu ich niewykonania, Sejm RP zmienił ustawę o utrzymaniu czystości i porządku w gminach, w tym system gospodarki odpadami komunalnymi. Inna sprawa, iż jako kraj po transformacji ustrojowej, mamy na to mniej czasu i mniej pieniędzy, w tym w kieszeni obywateli. Dokładnie rzecz uściślając zmiana systemu została przerzucona na samorządy gminne i ich mieszkańców. W opiniach wielu gmin i specjalistów wystarczyłoby bardziej zdyscyplinować organy kontroli, a nie przeprowadzać reformę czy jak czasem się mówi „rewolucję śmieciową”. W Lubaniu nie ma już problemu odpadów czy ich selektywnej zbiórki, z problemem tym zmierzyliśmy się już wiele lat temu i w zasadzie w tym zakresie zmiany będą niewielkie, jesteśmy do nich przygotowani. Natomiast ulegnie zmianie system płatności za odbiór odpadów.
Wrócę do tego z czym spotkają się mieszkańcy. Otóż, 1 lipca przyszłego roku wszyscy będziemy płacili opłatę za gospodarowanie odpadami komunalnymi, potocznie zwaną podatkiem śmieciowym. Będą to zarówno właściciele nieruchomości zamieszkanych jak i niezamieszkanych. Za pobrane w ten sposób pieniądze gmina będzie ogłaszać przetarg i dokonywać wyboru firmy wywozowej do odbioru odpadów (przeważnie raz na 4 lata). Firma od gminy otrzyma wykaz nieruchomości, rodzaju i ilości odpadów, jakie musi z nich odebrać (wywóz większej ilości właściciel będzie musiał zlecić odrębnie). Zamysł ustawodawcy był więc taki, aby odbiorem odpadów objąć wszystkich, a nie jak do tej pory – wiele osób unikało tego obowiązku (choć nie w Lubaniu – tutaj umowami objęte jest ponad 99 proc. mieszkańców).
Nasza Rada Miasta ma do przyjęcia dziewięć uchwał, które będą regulowały system. W celu ich przygotowania burmistrz Arkadiusz Słowiński powołał w czerwcu br. kilkuosobowy zespół, któremu przewodzę. Szacuję, że jeśli uchwały zostaną przyjęte w październiku, wówczas późną jesienią ruszy kampania informacyjna, w styczniu rozsyłane byłyby deklaracje wraz z objaśnieniami, tak aby od lutego mieszkańcy mogli już je składać w Urzędzie Miasta (osobiście lub pocztą elektroniczną). W deklaracjach tych na podstawie ilości osób oraz określenia czy będzie prowadzona segregacja, będzie wyliczana opłata. Do opłaty tej będą stosowane przepisy ordynacji podatkowej, więc faktycznie nie będzie miejsca na błędy czy podawanie nieprawdziwych informacji np. ilości faktycznie zamieszkałych osób. W celu popularyzacji sortowania odpadów będzie różnica w opłacie dla tych co segregują i dla tych, których ekologia nie obchodzi i stać ich na wyższe opłaty. W projekcie uchwały będę proponował różnicę w tej opłacie o 25 proc., a więc minimalną ilość odzyskanych surowców wtórnych jaką chcemy osiągnąć u tzw. źródła czyli na posesji. Reszta odpadów znajdzie się na nowoczesnej linii sortowniczej ZGiUK-u, tak aby ostatecznie na składowisko trafiło maksymalnie 1/4 produkowanych przez nas odpadów. Deklaracje będą oczywiście weryfikowane, podobnie jak i wyrywkowo segregowanie odpadów. Jako ciekawostkę podam, iż opłatą objęte byłyby także nieruchomości do tej pory wyłączone ze zbiórki odpadów zmieszanych jak chociażby garaże w kompleksach garażowych czy rodzinne ogrody działkowe – niestety dotychczasowe doświadczenia wskazują, iż tereny wokół wielu z nich są jednymi z bardziej zanieczyszczonych w mieście. Uiszczona opłata obejmować będzie zagospodarowanie odpadów, ich transport oraz obsługę systemu. Szacuje się, iż wskutek samej zmiany systemu w Polsce przybędzie do jego obsługi dodatkowo około 8 tysięcy nowych urzędników (tyle samo straci pracę w prywatnych firmach wywozowych), co jest niestety ujemną stroną tej reformy i raczej niezgodne z obietnicami rządu redukcji zatrudnienia w administracji. W międzyczasie, zapewne w I kwartale 2013 roku, przeprowadzony będzie przetarg na transport odpadów. W zakresie ich zagospodarowania wybór jest właściwie rozstrzygnięty, gdyż od 15 września tego roku odpady zmieszane i biodegradowalne nie mogą być wywożone poza tzw. region gospodarki odpadami. Lubań znalazł się w tzw. Regionie Zachodnim, a nasze składowisko na Księginkach będzie jedynym na obszar 14 gmin – od Zgorzelca po Gryfów Śl. (tzw. RIPOK – Regionalna Instalacja Przetwarzania Odpadów Komunalnych). Oprócz Lubania drugą będzie instalacja w Trzebieniu na okolice Bolesławca. Pozostałe składowiska w regionie, w tym dla tak dużych miast jak Zgorzelec, nie zdążyły dostosować technologii i pojemności, przegrywając w tym zakresie konkurencję z Lubaniem i właścicielem składowiska - Zakładem Gospodarki i Usług Komunalnych Sp. z o.o. Jest to o tyle korzystne dla miasta, gdyż RIPOK będzie zatrudniał około 70 osób przy sortowaniu odpadów, do miasta trafią tzw. opłaty środowiskowe od gmin, a niewielka odległość sprawi, że transport odpadów od mieszkańców będzie tańszy niż w przypadku innych gmin.
Urząd Miasta będzie starał się, aby proces zmiany systemu przebiegał możliwie najłagodniej, tak aby ten kolejny obowiązek narzucony przez Rząd RP na gminy nie spowodował zamieszania w gospodarce odpadami. Wiele będzie też zależało od mieszkańców wypełniających deklaracje, zwłaszcza ich prawidłowe wypełnienie i szybkie złożenie. Dużą rolę odegra kampania informacyjna miasta, włączy się do niej Regionalne Centrum Edukacji Ekologicznej w Lubaniu. Oczywiście wszyscy najbardziej będą zainteresowani ceną – miesięczną opłatą za wywóz odpadów. Ze wstępnych szacunków wynika, iż nie powinna wiele wzrosnąć, co najwyżej o wskaźniki wynikające z inflacji. Największe zmiany w opłatach dotkną posesje, gdzie dotąd płacono za gospodarstwo domowe – pojemnik, po zmianie będzie to stawka za osobę, na posesjach liczniej zamieszkanych opłata pójdzie w górę, na mniej – w dół. Jej wysokość będzie jeszcze dokładnie wyliczona i ustalona przez Radę Miasta w listopadzie bądź grudniu tego roku.
Aktualnie na stronie internetowej miasta znajdują się projekty już przygotowanych uchwał związanych z uruchomieniem systemu – zachęcam mieszkańców miasta, zarządców i właścicieli nieruchomości, do zapoznania się z nimi i składania ewentualnych uwag do projektów. Będziemy je wnikliwie analizowali i jeśli będzie konieczne jeszcze poprawiali uchwały, aby przygotować akty prawa jak najlepszej jakości. Im więcej pytań i dyskusji na początku, tym lepiej. Tyle na razie w skrócie, na najbardziej nurtujące pytania będziemy starali się odpowiadać na łamach lokalnych mediów, a także później na bezpośrednich spotkaniach z mieszkańcami.