„Na pamiątkę smutnych czasów.
Podczas zawieszenia broni dnia 13.06.1813 r.
w tej okolicy rozbił swój obóz VI Korpus Armijny
pod dowództwem marszałka Reyniera.
W tym oto miejscu stał ołtarz. Tutaj też po raz ostatni
odprawiono katolicką mszę świętą dnia 10 sierpnia,
na trzy dni przed opuszczeniem obozu.
1827.”
Napis ten zawierał dwa oczywiste błędy. Jean Louis Reynier dowodził wówczas VII (a nie VI) korpusem saskim i nie był marszałkiem tylko generałem. Pomnik stał na swoim miejscu do końca II wojny światowej. Po wojnie obelisk zaginął. Przed około 5 laty mieszkańcy Studnisk Górnych Panowie Andrzej i Wojciech Tyc odnaleźli zapomniany, przewrócony zabytek na polu w rejonie byłej jednostki nasłuchowej Wojska Polskiego w Studniskach. Dzięki odkrywcom i naszemu koledze Waldkowi Kozińskiemu ze Zgorzelca pomnik napoleoński pozyskało przed miesiącem Stowarzyszenie Miłośników Górnych Łużyc i obecnie można go podziwiać na skwerze przy Wieży Brackiej w Lubaniu. Uratowany obelisk należy do najcenniejszych i najrzadszych zabytków kampanii napoleońskiej z tego terenu związanych z Wielką Armią. Znane pomniki z kampanii 1813 roku upamiętniały najczęściej wojska sprzymierzonych – Rosji i Prus (np. pomniki w Bolesławcu i w Gryfowie). Na zakończenie należy jeszcze dodać, że 13 sierpnia 1813 roku (na 49 godzin przed upływem terminu zawieszenia broni) wznowiono działania wojenne. Dowódca wojsk sprzymierzonych feldmarszałek Blücher uderzył na oddziały osłonowe Francuzów rozłożone na Bobrem. 21 sierpnia Napoleon przejął dowodzenie nad Armią Bobru i poprowadził kontratak. Blücher uchylił się jednak od walki z samym cesarzem i wycofał swoje korpusy na Pogórze Kaczawskie w rejon Jawora. Kampania 1813 roku zakończyła się pod Lipskiem, podczas Wielkiej Bitwy Narodów, toczącej się tam od 16 do 19 października, Francuzi zostali pokonani.
Janusz Kulczycki
* Podczas kampanii 1813 r. wojska saskie walczyły u boku Napoleona, posiadały też takie same umundurowanie
** Po roku 1815 saskie dotychczas Studniska włączono do Prus.
*** Waldemar Bena, Polskie Górne Łużyce, Zgorzelec 2005.
P.S. Dziękuję Panom Andrzejowi i Wojciechowi Tyc ze Studnisk Górnych za uratowanie i przekazanie opisanego pomnika Wielkiej Armii.
Z dnia: 2013-09-12, Przypisany do: Nr 17(472)