Pożegnanie z archiwum

O tym, że lubański oddział Archiwum Państwowego we Wrocławiu przenosi się do Bolesławca pisaliśmy na naszych łamach kilkakrotnie. Przy tej okazji wspominaliśmy, że kardynalnym argumentem za zmianą lokalizacji było przede wszystkim to, iż obecny budynek powoli stawał się za mały, by móc pomieścić cały zasób archiwalny, który zresztą z roku na rok się powiększa i kolejne zespoły. Nie bez znaczenia był także stan techniczny budynku, który wymaga gruntownego remontu.
Przygotowania do zmiany lokalizacji trwały od kilku lat. Zaczęło się od przekazania budynku w Bolesławcu przy ul. Bankowej 6, a od 21 października br. kolejne partie dokumentów przechodzą 3-tygodniowy proces fumigacji (odgrzybiania) i przenoszone są do nowej siedziby w Bolesławcu. Ostatni transport archiwaliów ma mieć miejsce 5 grudnia br.
Jak mówi kustosz Barbara Grzybek – w lubańskim archiwum znajdowało się ponad 688,48 metrów bieżących akt (49.030 teczek), co daje w sumie 386 zespołów archiwalnych. Około 70 proc. z tego wszystkiego obejmowało Lubań i powiat lubański, 20 proc. Zgorzelec i powiat zgorzelecki. Zaledwie 10 proc. dokumentacji dotyczyło Bolesławca i powiatu bolesławieckiego, co zebrane zostało w 17 jednostek (teczek) archiwalnych. Aby wyobrazić sobie tę dysproporcję warto dodać, że akta Lubania zebrane zostały w 3 tys. jednostek archiwalnych. To pokazuje jak bardzo ważnym ośrodkiem naukowo-badawczym dla Lubania było Archiwum Państwowe.
Powiatowe Archiwum Państwowe w Lubaniu zostało powołane 6 lutego 1961 roku Zarządzeniem nr 1 Naczelnego Dyrektora Archiwów Państwowych w sprawie zwinięcia Powiatowego Archiwum Państwowego w Bolesławcu i utworzenia Powiatowego Archiwum Państwowego w Lubaniu. Zarządzenie to weszło w życie 1 marca 1961 roku. Jego pierwszym kierownikiem został Jan Chmiel, a drugim pracownikiem, zatrudniona od 1962 roku, Krystyna Kaliszewska. Archiwum w chwili utworzenia zajmowało dwa pomieszczenia, biuro i magazyn o łącznej powierzchni 49 metrów kwadratowych w budynku przy ul. Brackiej. Dopiero potem siedzibą archiwum stała się piękna kamienica przy ul. Bankowej.
Dziś historia zatacza koło. Tym razem archiwum „zwija się” z Lubania i przenosi do Bolesławca. Prace nad przeprowadzką trwają w najlepsze. Regały, na których kiedyś znajdowały się dokumenty o historii regionu i jego mieszkańcach, pustoszeją, a następnie są demontowane. Przeprowadzka potrwa do połowy grudnia br. Podwoje nowego archiwum w Bolesławcu dla badaczy, historyków i mieszkańców otwarte zostaną w maju 2015 roku. Nam, mieszkańcom Lubania i okolic, pozostanie kilka dobrych wspomnień i wciąż niezaspokojone pragnienie poznawania dziejów pogranicza śląsko-łużyckiego, które teraz będzie musiało wypełnić Muzeum Regionalne i pełni historycznej pasji lubańscy regionaliści.
(AG)