Opłaty za śmieci

Opinie, poglądy, komentarze...,
Otrzymujemy do redakcji szereg różnych przekazów drogą telefoniczną, listową czy e-mailową, w których mieszkańcy Lubania domagają się wyjaśnienia, dlaczego wzrosły tak opłaty za wywóz śmieci. Oto fragment jednego z nich: ”Proszę o wydrukowanie mojego pisma na łamach waszej gazety, ponieważ ta bulwersująca sprawa dotyczy wielu zwykłych obywateli miasta Lubania i okolicznych miejscowości. Chodzi mianowicie o 100 proc. podwyżki opłat za wywóz śmieci dla rodzin z dziećmi(przykładowo 4-osobowej/… Czy to ma być zachętą do posiadania dzieci? – pyta czytelnik. No właśnie, jak to jest?
* Tomasz Bernacki, naczelnik Wydziału Ochrony Środowiska i Gospodarki Przestrzennej UM Lubań
- W odniesieniu do tego typu sytuacji informuję, iż w uchwalonej przez Sejm RP 1 lipca 2011 roku nowelizacji ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach znajduje się bardzo dużo wadliwych zapisów, które śmiało można nazwać bublami prawnymi. Na ich podstawie gminy musiały do końca 2012 roku uchwalić przepisy gminne. Uchwały Rady Miasta Lubań były przyjęte 30 października 2012 roku (jako pierwsze w województwie) i weszły w życie w styczniu 2013 roku. Od końca stycznia w Lubaniu już zaczęły wpływać pierwsze deklaracje składane przez właścicieli nieruchomości. Większość gmin w Polsce wybrała system naliczania opłaty na osobę. Nie było wówczas możliwości prawnej stosowania systemów mieszanych oraz ulg, chociażby dla rodzin wieloosobowych. I tu przyznaję rację czytelnikowi, iż ustawa przyjęta przez Sejm RP nie była prorodzinna, co z resztą po 1 lipca odczuję także bezpośrednio na sobie (mam trójkę dzieci). Samorządy wytknęły te a także wiele innych błędów w ustawie i Rząd RP zdecydował się na częściowe jej poprawienie. Stosowne zmiany uchwalił 25 stycznia br. Sejm RP, a następnie zatwierdził je Senat i podpisał Prezydent RP. Wśród poprawek wprowadzono możliwość ujęcia wyposażenia nieruchomości w pojemniki w opłacie za zagospodarowanie odpadów, a także stosowanie mieszanego systemu opłat, ich różnicowania, a także udzielanie ulg. Niestety, zmiana ustawy weszła w życie dopiero 6 marca tego roku, gdy wiele gmin w Polsce, w tym także Lubań, już wdrażało podjęte uchwały w życie. Czas zmiany uchwał „śmieciowych” od ich uchwalenia do momentu wejścia w życie wynosi około 3 miesięcy. Gdyby uchwały były zmienione w marcu, moglibyśmy mieć sytuację, iż weszłyby w życie dopiero w czerwcu, a to za krótki czas, gdyż od 1 lipca nowy system musi już działać. Po prostu mieszkańcy nie złożyliby w tak krótkim czasie deklaracji. Zdaję sobie sprawę, iż Rząd RP co prawda późno się obudził, ale jednak wprowadził zmiany, które idą w dobrym kierunku.
Tutejszy urząd po przetargu na wywóz odpadów oraz zebraniu deklaracji od mieszkańców miasta, a więc już w drugim półroczu tego roku, przygotuje projekty zmian w uchwałach miejskich, tak aby usprawnić system. Będzie to więc już, gdy będziemy mieli pełną wiedzę o kosztach funkcjonowania systemu i faktycznej ilości mieszkańców Lubania, a niestety, ze złożonych deklaracji rysuje się obraz, iż jest nas może nawet kilka tysięcy mniej w stosunku do zameldowanych. Wówczas również będzie można ponownie przyjrzeć się stawkom opłat. Z tego co wiem, przymierza się do takich zmian wiele gmin w Polsce. Obserwujemy i zapisujemy sobie różnego rodzaju pytania, problemy, wnioski mieszkańców dotyczące wprowadzania nowego systemu gospodarki odpadami. Wśród nich będzie chociażby propozycja, aby wyposażenie nieruchomości w pojemniki było włączone w opłatę – wówczas problem ten w całości przejmie na siebie gmina. Wśród już zgłaszanych propozycji przez mieszkańców miasta jest obniżenie stawek dla rodzin wieloosobowych, dla dzieci, dla osób o niższych dochodach, dla bezrobotnych, rencistów, emerytów itd. Problem opłat jest dość skomplikowany, gdyż do ich naliczenia przyjmuje się wyliczenia uśrednione. Rząd i Sejm w obowiązującej do 6 marca br. ustawie przyjęły, iż każda osoba produkuje określoną i uśrednioną ilość odpadów, za które powinna być naliczona opłata. Tymczasem faktycznie te ilości indywidualnie są zróżnicowane, zależą od zamożności kupującego, jego świadomości ekologicznej, tak więc jedna osoba będzie produkowała 50 litrów odpadów tygodniowo, inna 20. Również są dyskusje, czy mniej odpadów produkują dzieci czy renciści i emeryci. Nowelizacja ustawy, która weszła 6 marca br. daje możliwość radom gmin, choć nie jest to obowiązek, wprowadzenie do uchwały ulg w opłatach. Komu więc ją dać? Wiemy dobrze, że to swoisty „worek Pandory”, gdyż chętnych do ulg zawsze będzie dużo. Niektóre gminy rozważają po prostu przyjęcie kryteriów dochodowych, tak jak w przypadku ubiegania się o dodatki mieszkaniowe, gdyż bycie rencistą czy posiadanie licznej rodziny nie zawsze oznacza ubóstwo. Z drugiej jednak strony zgadzam się z czytelnikiem, iż sprawy demograficzne powinny być ważnym priorytetem dla Polski, a rząd i samorządy winny wspierać obywateli, którzy chcą zakładać rodziny wielodzietne. Należy jednak pamiętać, iż obniżenie jednym może spowodować podwyżkę innym, gdyż bilans środków musi zostać zachowany. Wszystkie te propozycje zostaną przeanalizowane przez powołaną do tego komisję, a efekty tych prac przedstawione mieszkańcom do konsultacji. Zdajemy sobie sprawę, iż od początku lat 90-tych jest to największa zmiana quazi-podatkowa i w początkowym okresie po prostu przepisy będą się docierały, pojawiały interpretacje prawne, orzeczenia sądów administracyjnych. Ważne, aby ewentualne zmiany dały jednak odpowiedni efekt - były przyjazne mieszkańcom, ale równocześnie umożliwiały sfinansowanie działania systemu gospodarki odpadami oraz uzyskanie nałożonych efektów ekologicznych przez dyrektywy Unii Europejskiej i wprowadzające je w życie polskie przepisy.
Nadmienię na koniec, iż bez zmiany uchwał możliwa jest różnego rodzaju pomoc osobom będącym w szczególnie trudnej sytuacji finansowej. Na podstawie art. 67a ustawy Ordynacja podatkowa, w każdej gminie burmistrz czy wójt, na wniosek zobowiązanego do ponoszenia opłaty, w przypadkach uzasadnionych ważnym interesem zobowiązanego lub interesem publicznym, może:
1)odroczyć termin płatności opłaty lub rozłożyć zapłatę opłaty na raty;
2)odroczyć lub rozłożyć na raty zapłatę zaległości wraz z odsetkami za zwłokę;
3)umorzyć w całości lub w części zaległości, odsetki za zwłokę lub opłatę prolongacyjną.
Umorzenie zaległości powoduje również umorzenie odsetek za zwłokę w całości lub w takiej części, w jakiej została umorzona zaległość. Każdy tego typu wniosek rozpatrywany jest jednak indywidualnie i musi być solidnie uzasadniony. Można je składać jednak dopiero, gdy nastąpiła zaległość wpłaty (w Lubaniu termin pierwszej wpłaty mija 15 sierpnia, a każdą następną należy uiszczać do 15-tego dnia miesiąca za miesiąc poprzedni).
Więcej informacji na www.luban.pl, w zakładkach - „Nowa ustawa o odpadach – pytania i odpowiedzi” oraz „Ekologiczny Lubań”.