Mroki średniowiecza rozwiane?

W 1764 r. pedagog Johann Heinrich Erdmann Göbel opublikował 13-stronicowy artykuł, poświęcony pierwszym lubańskim fortyfikacjom. Opracowanie powstało z okazji 4. rocznicy ostatniego z wielkich miejskich pożarów (14 lipca 1760 r.).

Chociaż autor zastosował krytyczną analizę źródeł historycznych, nie był w stanie dać odpowiedzi na postawione przez siebie pytania, tzn. kiedy zostały one wzniesione i jaką miały konstrukcję. Niemniej jednak była to pierwsza poważniejsza próba opisu najstarszych miejskich obiektów obronnych. Autorzy wszystkich późniejszych opracowań, z braku odpowiednich źródeł, również nie rozwiali mgieł niewiedzy. Bazując na lubańskich kronikach, można było jedynie przyjąć, że Lubań posiadał prymitywne fortyfikacje co najmniej od 1264 r.

Na początku listopada udało się nareszcie potwierdzić ich istnienie oraz określić częściowo konstrukcję. Mianowicie, podczas badań archeologicznych, towarzyszących miejskiej inwestycji drogowej, prowadzonych przy ul. Granicznej przez Muzeum Regionalne w Lubaniu, pod kierownictwem archeologów Pawła Zawadzkiego i Grzegorza Jaworskiego, zostały odkryte wyraźne ślady XIII-wiecznej palisady. A więc, lubański częstokół był wykonany z pali o średnicy 20-25 cm, a odległości między nimi wynosiły ok 6-8 cm. Drewniane umocnienia biegły w linii późniejszych murów obronnych.

Badania pozwoliły poczynić jeszcze kilka innych spostrzeżeń na temat historii miejskich fortyfikacji. Przede wszystkim udało się przebadać relikty konstrukcji, składających się niegdyś na Bramę Mikołajską i ustalić ich chronologię. Po pierwsze, badania potwierdziły przekaz kronikarski, że gardło bramne ewoluowało po wojnach husyckich. Według pisanych źródeł historycznych przebudowa bram miała się odbyć za czasów burmistrza Franza Haußdorffa, sprawującego urząd 5-krotnie w latach 1433–1444. Archeologia dopowiedziała, że Bramę Mikołajską zamknięto wówczas wysuniętą przed linię kurtyny konstrukcją obronną o łukowatych ścianach bocznych. Natomiast tuż przed nią wykopano fosę, nad którą przebiegał zapewne most zwodzony. Z kolei po wewnętrznej stronie muru, tuż przy wjeździe, zostały uchwycone renesansowe fundamenty budynku bramnego. Być może miał on formę wieży, tak jak zostało to przedstawione na grafice z pocz. XVIII w.

Więcej w numerze.