Istotną datą w znaczeniu Kwisy był rok 1635, kiedy to rzeka nabrała charakteru granicy państwowej. Górne Łużyce zostały przyłączone do Saksonii, a tym samym nie dotarła na nie prowadzona przez Habsburgów polityka nietolerancji wobec protestantów.
Po zakończeniu wojny trzydziestoletniej w 1648 roku luteranie zamieszkujący Śląsk na pograniczu Kwisy zostali pozbawieni swobody wyznaniowej i zmuszeni do odwiedzania kościołów granicznych w Biedrzychowicach, Dolnej Wieży i Jałowcu. Za udział w nabożeństwach i naukach groziły wysokie grzywny, ale nie odstraszały one olszyńskich protestantów.
W 1654 roku zwrócono katolikom olszyński kościół, ustanawiając proboszczem ojca Michaela Adolphusa z Gryfowa. Nie odważył się on jednak na zamieszkanie w Olszynie. Podlegały mu równocześnie kościoły w Uboczu i Jałowcu. Wprawdzie Adolphus pozostawił w Olszynie protestanckiego nauczyciela i zezwolił na nauczanie w miejscowej szkole, jednak na pewno już dwanaście lat później szkoła została zamknięta. Rodzice posyłali więc swoje dzieci na teren Łużyc do szkół w Biedrzychowicach i Jałowcu. Tam też odbywały się chrzty i śluby. Zapisy o chrztach i ślubach znalazłem również w Dolnej Wieży. Na terenach włączonych do Śląska prowadzono politykę nietolerancji. Ścigano „dzikich” nauczycieli i pastorów odprawiających nabożeństwa w lasach i na polanach, nie pozwalano wdowom żenić się na terenie Łużyc, a gdy umierał ewangelicki opiekun dziecka, ustanawiano opiekuna katolickiego. Za sprzeciwianie się groziło więzienie. Bogatsi mieszkańcy posyłali więc swoje dzieci do internatów na terenie Łużyc i finansowali ich naukę. Niejednokrotnie całe rodziny przemieszczały się ze Śląska na Górne Łużyce. W latach 1653-1654 przejęto na Śląsku 656 kościołów ewangelickich, wypędzając równocześnie miejscowych pastorów...
Więcej czytaj w drukowanym wydaniu Ziemi Lubańskiej
Z dnia: 2008-07-01, Przypisany do: Nr 13(348)