W zbiorach przedwojennego Muzeum Starożytności we Wrocławiu znajdował się m.in. złoty medal z wystawy krajowej w Lubaniu z roku 1864. Jego brązową wersję (medal honorowy), prezentowaną w poprzednim odcinku tego cyklu, posiadam w swoich zbiorach. Oprócz medali bite bądź lane były też plakiety jedno - lub dwustronne, medaliony (do zawieszenia na ścianie) oraz żetony o bardzo płaskim reliefie. Dużo zachowało się też do dziś różnych odznaczeń, tj. honorowych wyróżnień nadawanych za szczególne zasługi lub wybitne osiągnięcia w różnych dziedzinach pracy zawodowej lub społecznej, w celu upamiętnienia wydarzeń, udziału w wojnie itp. Różnorodność i niewielkie rozmiary tych przedmiotów (tak jak w przypadku znaczków czy monet) sprzyjały powstawaniu kolekcji i zachowaniu do naszych czasów. Przed II wojną światową funkcjonowało w Lubaniu kilkadziesiąt różnego rodzaju stowarzyszeń, fundacji i związków (każda z tych organizacji posiadała też własne odznaki czy plakietki). Dla przykładu wymienię niektóre z nich: Grupa Śpiewacza „Lira”, Klub Gry na Cytrze, Lubańska Akademia Śpiewu, Towarzystwo Karkonoskie, Towarzystwo Sportów Zimowych, Towarzystwo Sportów na Trawie, Związek Diakonis, Towarzystwo Rowerowe, Towarzystwo Kolarskie, Towarzystwo przeciw Żebractwu Dzieci, Związek Młodzieżowy „Wędrowne Ptaki”, Związek Snajperów, Związek Strzelecki Tkaczy, Związek Popierania Zabaw Ludowych, Towarzystwo Schillerowskie, Amatorska Grupa Teatralna, Stowarzyszenie Aktorów, Towarzystwo Wspierania Lazaretów, Katolicki Związek Czeladników, Stowarzyszenie Byłych Jeńców, Przyjaciele Dzieci, Towarzystwo Gimnastyczne, Klub Tenisowy, Klub Wioślarski „Lubań”, Klub Kanadyjkarzy „Mewa”, Towarzystwo Pływackie, Towarzystwo Stenograficzne, Towarzystwo Króla Wilhelma itd. W swoich zbiorach posiadam też kilka odznak tych organizacji. Najstarszą z nich z roku 1886 nosili członkowie Lubańskiego Klubu Rowerowego. Zniszczone już trochę odznaczenie w kształcie tarczy z lubańskim pełnym herbem wykopałem przed wielu laty tuż przy murach miejskich (fot. nr 1). Po wybudowaniu u podnóża Kamiennej Góry kortów tenisowych zaczęto na dużą skalę uprawiać w mieście grę w tenisa. Z roku 1920 zachowała się odznaka Lubańskiego Klubu Tenisowego (fot. 2). Również z lat dwudziestych pochodzą odznaczenia nagrodowe z turnieju tenisowego (fot. 3 i 4). Patronem lubańskiego Towarzystwa Gimnastycznego był Fryderyk Ludwig Jahn (1778-1852) – niemiecki pedagog, ojciec gimnastyki sportowej. W roku 1896 poświęcony został nowy sztandar tego towarzystwa. Z tej okazji wybito w mosiądzu pamiątkowy medal, który prezentuje fot. nr 5. Lubań znany był przed wojną z wielu klubów muzycznych i śpiewaczych. Funkcjonowało tu też kilka orkiestr miejskich. W roku 1910 odbyły się w Lubaniu 17 Dolnośląskie Spotkania Muzyczne, z okazji których wybito pamiątkową odznakę (fot. nr 6). Lubańska Ochotnicza Straż Pożarna obchodziła w roku 1904 swoje 25-lecie istnienia. Medal ze znaną sentencją: „Jeden za wszystkich, wszyscy za jednego” posiadam również w swoich zbiorach (fot. 7). Do odznak innego typu należały pamiątkowe tarcze nabijane na drzewcu sztandaru. Srebrną tarczę (odbitą z drzewca) Katolickiego Związku Czeladników z Lubania z roku 1927 przedstawia fot. nr 8. CDN.
Janusz Kulczycki
Z dnia: 2012-12-05, Przypisany do: Nr 23(454)