Depresja chorobą cywilizacji?

Opinie, poglądy, komentarze…
23 lutego obchodzimy Międzynarodowy Dzień Walki z Depresją. Według danych Światowej Organizacji Zdrowia, depresja jest czwartą najpoważniejszą chorobą na świecie i jedną z głównych przyczyn samobójstw. Celem obchodów jest upowszechnienie wiedzy na temat depresji i innych zaburzeń z nią związanych.
* Regina Słabicka, psycholog kliniczny
- Często słychać pytanie: jak odróżnić "chandrę" czy też "dołek" od depresji jako choroby. Granica między zwykłym przygnębieniem a depresją nie jest ostra. W różnicowaniu istotne są: obraz kliniczny i nasilenie zaburzeń (w depresji może być znaczne), czas trwania zaburzeń ("chandra" jest stanem krótkotrwałym - godziny czasem dni), funkcjonowanie (depresja powoduje znaczną dezorganizację życia jednostki), skuteczność farmakoterapii (w depresji leczenie przynosi ulgę, w "chandrze" nie ma znaczenia). Można wskazać na 10 typowych objawów depresji: 1. smutek, przygnębienie, niemożność odczuwania radości ("nic nie cieszy"), 2. zmniejszenie zainteresowań (np. niechęć zajmowania się swoim hobby), 3. zmniejszenie aktywności, apatia, spowolnienie, niechęć do działania, 4. problemy ze snem (bezsenność lub nadmierna senność), 5. zmniejszenie apetytu, spadek wagi ciała (rzadziej zwiększenie apetytu i przyrost masy ciała), suchość w ustach, 6. uczucie ciągłego zmęczenia, brak energii, 7. lęk, uczucie wewnętrznego napięcia, "niepokój w środku", 8. trudności w koncentracji i zapamiętywaniu, wrażenie niesprawności intelektualnej, 9. poczucie beznadziejności, niska samoocena, 10. dolegliwości bólowe (bóle głowy, brzucha, bóle w klatce piersiowej, nerwobóle). Jak wynika z danych dostępnych na portalu www.depresja.org na depresję zapada ok. 10 proc. populacji ogólnej. Zazwyczaj chorzy należą do grupy osób zawodowo czynnych pomiędzy 18 a 44 rokiem życia. Z przeglądu najnowszych danych przedstawionych przez Światową Organizację Zdrowia wynika, że w chwili obecnej depresja stanowi czwarty najpoważniejszy problem zdrowotny na świecie a w roku 2020 będzie już drugim. Obecnie stanowi najpoważniejszą przyczynę zaburzeń w życiu ludzi. Od kilkunastu lat niemal we wszystkich rozwiniętych krajach Europy obserwuje się wyraźny i progresywny wzrost liczby przyjęć do szpitala osób z rozpoznaniem depresji. Po 50 roku życia depresja stanowi jedną z głównych przyczyn hospitalizacji kobiet i mężczyzn. Według szacunkowych danych tylko jeden z 5 chorych na depresję korzysta z pomocy specjalistycznej i jedynie jeden z 20 leczy się w szpitalu psychiatrycznym. Dane oparte na badaniach epidemiologicznych wskazują na wielokrotnie większe wskaźniki rozpowszechnienia depresji w porównaniu z danymi obiegowymi.
Jednym z głównych problemów jest śmiertelność związana w dużym stopniu z tą chorobą. Statystyki dotyczące częstości samobójstw dowodzą, że przyczyną zgonu ok. 20-30 proc. chorych jest zamach na własne życie.
Niepokoi fakt, że w ciągu minionych 50 lat, mimo postępów w leczeniu depresji i zapobieganiu nawrotom, wskaźnik samobójstw chorych depresyjnych nie ulega istotnej zmianie. Oprócz problemów medycznych wiele problemów wiąże się z wpływem choroby i leczenia na funkcjonowanie człowieka w środowisku rodzinnym, zawodowym, grupie społecznej. Z badań prowadzonych w różnych krajach wynika, że znaczny odsetek osób z depresją napotyka poważne trudności w adaptacji do środowiska i funkcjonuje w sposób nieprawidłowy. Przejawami złej adaptacji są m.in.: duży wskaźnik osób niezawierających związku małżeńskiego, duży wskaźnik rozwodów i rozbitych małżeństw, znaczna częstość przerw w pracy, częste zmiany pracy, niższy poziom aspiracji, gorsze osiągnięcia zawodowe, wysoki wskaźnik osób korzystających z zasiłków dla bezrobotnych, zasiłków chorobowych, rent, niższy status materialny i społeczny, duży wskaźnik alkoholizmu i uzależnień. Przyczyny depresji są złożone. Ogólnie można je podzielić na trzy grupy (endogenne czyli choroby afektywne i psychozy, somatyczne przy uszkodzeniach układu nerwowego, w przebiegu zatruć i uzależnień oraz psychologiczne w przebiegu żałoby, zaburzeń nerwicowych, adaptacyjnych). Jednym z bardzo ważnych kryteriów oceny depresji jest nasilenie objawów chorobowych. Ma to istotne znaczenie przy wyborze specjalisty, metody i miejsca leczenia. Innymi słowy, czy może to być lekarz ogólny, czy musi być psychiatra, czy można się leczyć w poradni, czy wymagane będzie skierowanie do szpitala oraz czy muszą być leki, czy wystarczy psychoterapia. Na stronie internetowej www.psychologia.net.pl/testy.php?test=depresja istnieje możliwość samodzielnego przeprowadzenia Testu Depresji (wg. Davida B. Burns’a). Warto podkreślić, że depresja jest ciężką, przewlekłą chorobą, która wymaga pomocy lekarskiej oraz wsparcia rodziny i przyjaciół. I przy takim założeniu - jest chorobą uleczalną.